In december 2013 maakte Marte een serie van vier artikelen voor Het Parool over Zorg in Amsterdam.
Over overgewicht bij kinderen:
Eén Cornetto en één blikje minimaïs
over babysterfte:
Geen geld, geen eten, wel een baby
over mantelzorg:
Wie zorgt er voor de verzorger?
en over eenzaamheid:
Hardlopen tegen de eenzaamheid
13% van de Nederlanders gebruikt wel eens een gezondheidsapp, blijkt uit onderzoek van patiëntenfederatie NPCF. Naar verwachting neemt dat aantal de komende jaren snel toe. Niet zo gek, als je ziet waar zulke apps je allemaal bij kunnen helpen. Voor PLUS Magazine zette Marte er een aantal op een rij en vroeg vier gebruikers naar hun ervaringen.
Koop het februarinummer van PLUS nu in de winkel (verkrijgbaar tot 20 februari). Of lees het hele artikel hier.
Gepubliceerd in Plus Magazine, februari 2014.
13% van de Nederlanders gebruikt wel eens een gezondheidsapp, blijkt uit onderzoek van patiëntenfederatie NPCF. Naar verwachting neemt dat aantal de komende jaren snel toe. Niet zo gek, als je ziet waar apps je allemaal bij kunnen helpen.
Wereldwijd zijn er zo’n 31.000 apps op het gebied van fitness, gezondheid en medische zorg: kleine programmaatjes (applicaties) speciaal voor de smartphone of tablet-pc om je bijvoorbeeld te helpen om gezonder te eten, je medicijnen op tijd in te nemen of je pijn beter te managen. Dagelijks komen er zo’n 300 gezondheidsapps bij. Die zijn niet allemaal even goed, of betrouwbaar. Hoe scheid je het kaf van het koren?
“Met zoveel nieuwe aanwas is het ondoenlijk om alle apps op kwaliteit te keuren”, zegt Nicole Velthuis, woordvoerder van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). “Des te belangrijker is het om als gebruiker kritisch te kijken wie de aanbieder is. Ons advies: gebruik alleen apps van een degelijke bron, zoals van een artsen- of patiëntenvereniging. Ga in de algemene voorwaarden – vaak te vinden onder het kopje ‘privacy’ – na wat er gebeurt met (medische) gegevens die u invoert. Waar worden die voor gebruikt? En is er bijvoorbeeld een wachtwoord nodig om bij uw persoonlijke gegevens te komen?”
Beoordelingen van deskundigen en van andere gebruikers kunnen helpen om een betrouwbare app te kiezen, aldus Velthuis. Vandaar dat NPCF de onafhankelijke website DigitaleZorggids.nl is gestart. Hierop vind je bijna 10.000 digitale zorgtoepassingen, met waarderingen van patiënten en professionals. “Voeg daarop vooral uw eigen ervaringen toe”, benadrukt Velthuis. “Positieve én negatieve. Want hoe meer meningen, hoe waardevoller de site”.
Sommige gezondheidsapps hebben een CE keurmerk. Dat wil zeggen dat ze voldoen aan Europese regels voor medische hulpmiddelen, en dat ze doen wat ze beloven, bijvoorbeeld informatie verstrekken. Maar het keurmerk zegt niets over of de inhoud dan ook klopt. Wees u daarvan bewust.
[Kader]
Hoe doet die app dat?
Het lijkt wel magie, programmaatjes op uw telefoon of tablet-pc die meten hoeveel u loopt, of hoe hoog uw hartslag of bloeddruk is. Het tellen van het aantal stappen is simpel verklaard: aan de hand van een bewegingssensor berekent de app hoe vaak u de ene voet voor de andere zet. Bij bijvoorbeeld de hartslag wordt het echter al ingewikkelder. De apps die dat bijhouden, maken meestal gebruik van de camera op de telefoon of tablet. Door uw vinger daarop te leggen, zou uw hartslag gemeten kunnen worden. Een foto van het gezicht zou de doorbloeding van de huid en daarmee de hartslag kunnen bepalen. Het is echter maar de vraag hoe betrouwbaar deze methodes zijn. Hetzelfde geldt voor apps die de bloeddruk meten (waarvoor u overigens een losse bloeddrukmeter nodig heeft, die u in uw smartphone of tablet-pc kunt steken). Lijkt het u handig om dit soort waarden op uw telefoon of tablet te gaan bijhouden, overleg dan altijd eerst met uw (huis)arts over welke apps geschikt en betrouwbaar zijn.
[Kader]
Kwaliteitscontrole
In 2014 gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) strenger toezicht houden op medische apps, vooral op de programmaatjes waarmee je zelf een ‘diagnose’ kunt stellen, bijvoorbeeld door een moedervlek te scannen of blindheid te testen. Als de maker daarvan zich niet aan de Europese regels houdt, kan die een fikse boete (tot wel 900.000 euro) krijgen.
[TESTIMONIALS]
Anja Bosman (50) heeft een stappenteller en de ‘routetracker’ Endomondo (beide gratis) op haar smartphone.
“Dankzij de stappenteller weet ik precies hoeveel ik loop. Mijn streven is 10.000 stappen per dag, al haal ik dat heus niet altijd. Als ik er een keer flink onder zit, doe ik de volgende dag wat extra’s. Ik pak dan bijvoorbeeld de fiets in plaats van de auto. Vroeger dacht ik daar helemaal niet over na.
Daarnaast gebruik ik de Engelstalige bewegingsapp Endomondo. In eerste instantie heb ik die geïnstalleerd omdat ik het handig vond om tijdens grote wandelingen met mijn hond de route bij te houden. Al ga je dwars door een weiland, op de digitale kaart zie je dankzij de GPS precies waar je bent. Zo kun je dus altijd de weg terugvinden.
Gaandeweg ben ik hem meer voor mijn conditie gaan gebruiken, door beter in de gaten te houden hoe lang en hoe ver ik loop. De app laat verder onder andere je gemiddelde snelheid zien, en het aantal calorieën dat je verbrandt. Geen overbodige luxe, nu ik de vijftig gepasseerd ben en de kilo’s er wat minder makkelijk af gaan.
De app werkt trouwens ook bij andere vormen van beweging, zoals fietsen. Als je wilt, kun je je prestaties vergelijken met andere gebruikers van de app, of een gepersonaliseerd trainingsprogramma maken. Dat hoeft van mij niet, het inzicht in hoeveel ik beweeg is voor mij genoeg om méér te doen. Alhoewel. Nu mijn partner sinds kort ook een stappenteller op zijn telefoon heeft, gaan we misschien toch de strijd aan….”
Andere bewegingsapps
Herbert Verveer (56) is een fervent gebruiker van Mijn Eetmeter, de gratis app van het Voedingscentrum.
“De afgelopen jaren ben ik geleidelijk aangekomen. Af en toe ging ik op dieet, maar dat hield ik nooit lang vol. Op een gegeven moment was ik zo’n twintig kilo te zwaar. En toen kreeg ik eind 2012 een hartinfarct.
Tijdens het hartrevalidatieprogramma besloot ik serieus werk te maken van gezonder leven. Afvallen hoorde daar ook bij. Via de Facebookpagina van het Voedingscentrum kwam ik de app Mijn Eetmeter op het spoor, een digitaal dagboek waarin je dagelijks invult wat je eet en drinkt. Vervolgens krijg je je calorie-inname te zien, maar ook of je van 25 essentiële voedingsstoffen wel voldoende binnenkrijgt.
Voor ik de Eetmeter gebruikte, had ik geen flauw idee van de hoeveelheid calorieën in etenswaren. Ik was stomverbaasd te ontdekken dat in een kadetje 150 calorieën zitten, en in een softijsje zelfs 300. Die eet ik dus zelden nog. Ook vlees en kaas heb ik tot een minimum teruggebracht. In plaats daarvan eet ik meer groente, fruit en vleesvervangers. Naar mijn werk gaat een bakje rauwkost mee als tussendoortje. Tot mijn verbazing vind ik dat nog lekker ook! Verder heb ik dankzij de Eetmeter ontdekt dat ik, ondanks de vele koppen koffie, te weinig vocht binnenkreeg. Nu staat er dus standaard ook een flesje water op mijn bureau.
Inmiddels ben ik achttien kilo afgevallen. Nog drie te gaan, dan heb ik mijn streefgewicht bereikt. De Eetmeter blijf ik ook daarna zeker gebruiken. Ik gun mezelf heus nog wel eens iets lekkers. Maar dankzij de app weet ik dat ik de volgende dag dan wat rustiger aan moet doen.”
Andere apps over gezond eten en/of afvallen
Jan Hartgers (54) gaat niet zo snel naar de huisarts. De app Moet ik naar de dokter? (€ 0,79 – € 0,89) vertelt hem wanneer dat toch verstandig is.
“Ik ben zo’n typische man die veel klachten liever even aankijkt dan dat hij ermee naar de dokter stapt. Mijn ex-vriendin weet dat, daarom stuurde ze me een tijdje geleden een link naar de app Moet ik naar de dokter?. Aan de hand van een aantal simpele vragen krijg je advies over wat je zelf kunt doen om klachten te verlichten, en in welke gevallen je alsnog de huisarts moet bellen. Zo lopen mensen zoals ik niet te lang met problemen door. Aan de andere kant val je de dokter ook niet onnodig lastig. Wat trouwens ook praktisch is: als je niet bij je eigen huisarts in de buurt bent, word je doorverwezen naar de huisartsenpost die het dichtste bij is. Hartstikke handig.
Inmiddels heb ik de app één keer in de praktijk gebruikt. Ik liep al een paar weken rond met flinke nek- en rugklachten, en twijfelde of ik het met pijnstillers en smeerseltjes afkon, of dat ik toch even bij de huisarts moest langsgaan. De app raadde me dat laatste aan. Prima advies, inmiddels ben ik van het probleem af. Bij beginnende klachten ga ik deze app in de toekomst zeker vaker gebruiken.”
Moet ik naar de dokter? heeft in 2013 zowel de publieksprijs als de prijs van de vakjury voor beste gezondheidsapp van het jaar gewonnen.
Andere zorgapps
Astrid Sibbes (56) gebruikt twee apps om haar huidziekte psoriasis en haar gewrichtsaandoening artritis psoriatica te managen.
“Je kunt rustig zeggen dat ik een beetje een computerfreak ben. Nieuwe apparaten, programma’s, websites: ik wil ze altijd meteen uitproberen. Vandaar ook dat ik voor onze patiëntenvereniging – Psoriasis Vereniging Nederland – de web-, Facebook- en Twitter-pagina bijhoud.
Toen ik drie jaar geleden mijn eerste tablet-pc kocht, ben ik direct op zoek gegaan naar interessante apps voor mijn aandoening. Ik gebruik er nu twee. Op de gratis Psoriasis App houd ik bij hoe ik me voel. Dat doe ik door aan te geven waar ik uitslag heb en hoe erg die is, maar ook door regelmatig een vragenlijst in te vullen over de impact van de ziekte op mijn dagelijkse leven. Zo’n digitaal hulpje geeft je meer inzicht in wat de klachten bijvoorbeeld verergert of verbetert, en of een medicijn daadwerkelijk helpt of niet. Als je wilt, kun je eens in de zoveel tijd een printje van alle gegevens maken voor je arts, zodat die precies weet hoe de ziekte zich ontwikkelt.
De tweede app, Mijn Enbrel, is gemaakt door de fabrikant van het medicijn dat ik gebruik tegen artritis psoriatica. Dat middel moet ik mezelf eens in de week op een vaste tijd per injectie toedienen. De app stuurt me een berichtje wanneer het weer tijd is om te prikken, of om of nieuwe medicatie te bestellen. De gedachte dat ik dat nooit kan vergeten, geeft me rust. Een chronische ziekte is al ingrijpend genoeg. Alles wat je kan helpen om daar niet de hele dag mee bezig te zijn, is mooi meegenomen.”
Andere ziekte gerelateerde apps
Marte van Santen 